Tożsamość, indywidualizm, wspolnotowość w kulturze rosyjskiej

Niniejsza książka stanowi monograficzne opracowanie wybranych materiałów konferencji Tożsamość, indywidualizm, wspólnotowość w kulturze rosyjskiej, zorganizowanej 25-26 maja 2012 roku w Polskiej Akademii Umiejętności przez Katedrę Rosyjskiej Kultury Nowożytnej Instytutu Rosji i Europy Wschodniej Uniwersytetu Jagiellońskiego przy współudziale Komisji Kultury Słowian PAU. Zawarte w tytule książki pojęcia stanowią determinanty kultury rosyjskiej nie tylko filozoficzno-aksjologiczne i religijno-metafizyczne, lecz także ideologiczne, a nawet geopolityczne. Wyznaczają jej immanentny, niezależny od czynników zewnętrznych kierunek rozwoju, a jednocześnie punkty styczne z zagranicą - głównie Europą i jej formami kulturowymi. Poprzez te właśnie pojęcia można odczytać znaczenie sporów, jakie toczą się w Rosji od pierwszej połowy XIX wieku między zwolennikami jej niezależnej od Zachodu drogi rozwoju a ideologami jej okcydentalizacji. Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej opcji rozwoju toczy się walka o wartości kształtujące mentalność i duchowość rosyjską, decydujące nie tylko o charakterze tożsamości pojedynczego Rosjanina, ale też narodu rosyjskiego jako historycznej, kulturowej oraz religijnej i moralnej wspólnoty. Walka ta obejmuje również kształt państwa rosyjskiego i sposób sprawowanej w nim władzy. Kultura rosyjska jest specyficznym świadectwem owej walki. Z jednej strony stanowi bowiem wyraz „duszy rosyjskiej", z drugiej zaś - sposób jej kształtowania. Z uwagi na to dwojakie jej znaczenie można sugerować, że zagadnienie tożsamości ma charakter fundamentalny dla wyraźnie zarysowanych w niej problemów indywidualizmu i wspólnotowości. Ze Słowa wstępnego