Prawa i obowiązki członków SKOK - analiza prawna

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe w sposób istotny zaakcentowały swoją obecność na rynku usług finansowych w Polsce. Czerpiąc z tradycji przedwojennej spółdzielczości kredytowej z jej najbardziej znanym przejawem, kasami Franciszka Stefczyka, do których część współczesnych kas nawiązuje z nazwy, oraz wzorców najprężniej rozwijających się amerykańskich unii kredytowych, a także powołując się na idee reprezentowane przez WOCCU, kasy, wraz ze zrzeszającą je Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową, tworzą wciąż rozwijający się, choć niepozbawiony problemów, sektor spółdzielczych instytucji depozytowo-kredytowych w Polsce. Od czasu, gdy zaczęły powstawać pierwsze kasy – niedługo po przemianach ustrojowych w naszym kraju – do dzisiaj, w istotny sposób zmieniła się zarówno skala oraz specyfika ich działalności, jak również otoczenie prawne, w którym funkcjonują. Z założenia niewielkie spółdzielcze instytucje, mające dostarczać tanie i nieskomplikowane usługi finansowe swoim członkom, rozrosły się do znacznych rozmiarów, co nie pozostało jednak bez wpływu na skalę ryzyka w ich funkcjonowaniu. Dziś kasy charakterem działalności i oferowanych usług przypominają coraz bardziej banki, a co więcej – konkurują z nimi w niektórych obszarach. Wciąż jednak w sposób zasadniczy odróżniają się od banków: przede wszystkim tym, że świadczą usługi tylko i wyłącznie dla swoich członków. Wszyscy członkowie danej kasy powinni przy tym mieć (przynajmniej z woli ustawodawcy) wpływ na funkcjonowanie kasy i prowadzoną przez nią działalność. Przepisy prawa regulujące tworzenie i funkcjonowanie kas wymagają jednocześnie, by byli oni połączeni szczególną więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym – więzią, która definiuje kasę, ma zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa oraz zrozumienie przez władze kasy potrzeb jej członków. Choć, jak się wydaje, w działalności dzisiejszych kas kwestia więzi członkowskiej zeszła na drugi plan, sytuacja członka kasy, a zarazem jej klienta, jest wciąż znacząco inna niż sytuacja klienta banku (także spółdzielczego).