Oświetlenie awaryjne w budynkach - wymagania i zasady zasilania

Od autora Wśród różnych przyczyn pożarów instalacje elektryczne stanowią aż 10% (niektóre źródła podają 15%). Powodem powstawania pożaru instalacji elektrycznych w budynkach i innych budowlach jest najczęściej zła korelacja pomiędzy dobranym zabezpieczeniem a przekrojem przewodu. W takiej sytuacji dochodzi do szybkiego nagrzewania się przewodów powyżej dopuszczalnej temperatury. Podobna sytuacja może zaistnieć podczas zwarć w odbiornikach lub instalacji, gdy czas działania zabezpieczenia jest dłuższy niż dopuszczalny. Powstający w budynku pożar stwarza zagrożenie dla konstrukcji, a przede wszystkim dla przebywających w nim ludzi. Podczas akcji gaśniczej najważniejszym problemem, z jakim musi uporać się straż pożarna, jest ewakuacja ludzi do bezpiecznego miejsca. W budynkach o kubaturze co najmniej 1000 m3 wymaga się instalowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu, który ma za zadanie odcięcie dopływu energii elektrycznej do wszystkich odbiorników poza urządzeniami przeciwpożarowymi, które muszą funkcjonować w czasie pożaru. Do takich urządzeń należy zaliczyć instalacje oświetlenia awaryjnego (podstawa: § 2 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 109/2010, poz. 719). Zgodnie z wymaganiami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (tekst jednolity: DzU nr 243/2010, poz. 1623, z późniejszymi zmianami), oświetlenie to może zostać wykonane na podstawie projektu opracowanego przez uprawnionego projektanta instalacji elektrycznych. Opracowany projekt zgodnie z wymaganiami wymienionego rozporządzenia należy uzgodnić z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń ppoż. Wymagania w tym zakresie precyzuje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie uzgodnienia projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU nr 121/2003, poz. 1137, z późniejszymi zmianami). Ze względów bezpieczeństwa w warunkach pożaru na drogach ewakuacyjnych oraz strefach, w których mogą przebywać ludzie, muszą być spełnione następujące warunki: – utrzymanie wolnej od dymu warstwy do wysokości h=2 m, – temperatura w strefach przebywania ludzi nie może przekraczać 60°C, – zasięg widzialności znaków ewakuacyjnych nie może być mniejszy niż 10 m, – natężenie promieniowania cieplnego nie powinno przekraczać 2,5 kW/m2, – źródła dymu i ciepła powinny być widoczne. Wykonana na podstawie uzgodnionego projektu instalacja oświetlenia awaryjnego (ewakuacyjnego i zapasowego)może zostać dopuszczona do eksploatacji po wykonaniu prób odbiorczych, potwierdzających jej poprawne działanie. Instalacja oświetlenia awaryjnego (ewakuacyjnego i zapasowego) przekazana do eksploatacji wymaga okresowych badań, które należy prowadzić zgodnie z wymaganiami normy PN-IEC 60364-6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 6: Sprawdzanie, nie rzadziej niż raz w roku (podstawa: wymagania § 3 ust. 1, 2 i 3 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 109/2010, poz. 719). W publikacji zostały przedstawione wymagania wynikające z norm przedmiotowych oraz przepisów techniczno- prawnych ze szczególnym uwzględnieniem wymagań normy PN-EN 1838:2005 Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne. Przedstawione zostały przykładowe układy zasilania oświetlenia awaryjnego oraz propozycja rozwiązania układów sterowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Ponieważ pożarowi towarzyszy wysoka temperatura, która skutkuje wzrostem rezystancji przewodów zasilających, w końcowej części publikacji Czytelnik znajdzie rozdział poświęcony zasadom doboru przewodów zasilających oprawy oświetlenia awaryjnego. Uzupełnieniem publikacji jest zestawienie znaków bezpieczeństwa określonych w normie PN-N-01256-02:1992 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. Niniejsze wydanie jest uaktualnione i rozszerzone w stosunku do wydania poprzedniego. Julian Wiatr