Psychopedagogiczne uwarunkowania odroczenia decyzji o rozwodzie. Porównanie małżonków rozwodzących się i zawieszających postępowanie rozwodowe

Problematyka przeprowadzonych badań mieści się w obszarze uwarunkowań konfliktu rozwodowego i radzenia sobie z nim. Przedmiotem badań są czynniki warunkujące odroczenie decyzji o rozwodzie (przejawiającego się zawieszeniem postępowania rozwodowego). Przyjęto, że trwałość małżeństwa jest wartością, którą należy chronić, stąd ważne są te działania małżonków, które mają na celu odbudowę więzi małżeńskiej. Do takich działań należy zawieszenie postępowania rozwodowego. Analizowano, jakie czynniki warunkują podjęcie decyzji o zawieszeniu. W tym celu zdecydowano się porównać małżonków zawieszających postępowanie rozwodowe z tymi, którzy podjęli ostateczną decyzję o rozwodzie. W przeprowadzonych badaniach przyjęto, że istnieją określone uwarunkowania zawieszenia postępowania rozwodowego. Są one następujące: dojrzałość do małżeństwa, pełna rodzina pochodzenia, staż małżeński, dochody, czas trwania sesji mediacyjnych, zaangażowanie w sprawę rozwodową adwokata, udział w terapii. W opracowaniu wykorzystano strategię ilościową. Prawidłowości uzyskane metodą analizy statystycznej dały pewien ogólny obraz sytuacji rozwodzących się małżonków i umożliwiły konfrontację wyników z założeniami statystycznego modelu. Prawidłowości te zostały uzupełnione wypowiedziami małżonków, które nadały nowego znaczenia wynikom uzyskanym w ramach analizy statystycznej i dostarczyły ciekawych możliwości ich interpretacji. Dodatkowo wypowiedzi te wzbogaciły treści zawarte w niniejszej pracy, gdyż opinie indywidualnego człowieka nieraz bardziej przemawiają do czytelnika niż „suche” dane statystyczne. W niniejszym opracowaniu przyjęto, że małżeństwo jest wartością, stąd też jako szczególnie ważne jawią się czynniki leżące u podstaw decyzji o wstrzymaniu procesu rozwodowego na pewien czas w celu naprawienia naderwanych więzi. Rezultaty przeprowadzonych badań potwierdziły wszystkie weryfikowane hipotezy, okazało się więc, że zarówno dojrzałość małżonków (w tym odpowiedzialność), pełna rodzina pochodzenia, dłuższy staż małżeński, wyższe dochody, krótsze sesje mediacyjne oraz deklaracja udziału w terapii sprzyjają zawieszeniu postępowania rozwodowego. Z kolei decyzja o rozwodzie współwystępuje z deklaracją ciąży przedmałżeńskiej i wynajmowaniem pełnomocnika w mediacji. W odpowiedzi na postawione pytania badawcze wyszczególniono też przyczyny, które w opinii badanych małżonków miały decydujący wpływ na pogorszenie się relacji małżeńskich i tym samym sprzyjały rozwodowi, a nie zawieszeniu postępowania rozwodowego. Są one następujące (wymieniono od najczęściej do najrzadziej deklarowanych): zdrada, ingerencja teściowej, uzależnienie, problemy z pracą, narodziny dziecka, dziecko z poprzedniego związku, choroba i niepełnosprawność w rodzinie, ingerencja teścia, poronienie, wyjazd za granicę, inne. Rezultaty analizy statystycznej ujawniły następujące przyczyny pogorszenia się relacji małżeńskich istotnie różnicujące grupę rozwodzącą się i zawieszającą postepowanie rozwodowe: zdrada, uzależnienie, problemy z pracą, narodziny dziecka. Niniejsza praca ma służyć lepszemu zrozumieniu osób zgłaszających się do mediatora. Jeśli osobą czytającą tę książkę jest mediator rodzinny, to być może wpłynie ona korzystnie na jego sposób prowadzenia mediacyjnej rozmowy oraz umiejętność pomocy małżonkom deklarującym poważny kryzys małżeński. Chodzi o to, by potrafili się oni wzajemnie rozumieć i szanować, zwłaszcza, że najczęściej wspólnie wychowują dzieci. Warto też podkreślić, że postaw małżonków rozwodzących się nie można traktować w kategoriach czarno-białych, gdyż wśród małżonków rozwodzących są też i tacy, którzy nie chcą rozwodu, jednak przystają na niego pod wpływem zdecydowanej, nieprzejednanej postawy drugiej strony. W kolejnych badaniach warto więc uwzględnić postawę małżonków wobec rozwodu dokonując szczegółowej analizy woli naprawy relacji małżeńskich. W pracy przytoczono wiele szczegółowych problemów doświadczanych przez małżonków w kryzysie rozwodowym. Znajomość tych problemów, jak i prób ich rozwiązania, może być wykorzystywana podczas różnych spotkań i warsztatów mających na celu kształtowanie prawidłowych postaw wobec małżeństwa i rodziny. Warto też rozważyć wykorzystanie pewnych ilustracji problemów w opracowywaniu programów wychowawczych dla szkół, przygotowujących młodych ludzi do życia w małżeństwie.