System Prawa Karnego Procesowego. Tom I. Zagadnienia ogólne. Część 1

System Prawa Karnego Procesowego to wielotomowe (w założeniu XVIII tomów) wydawnictwo opracowane pod redakcją merytoryczną Piotra Hofmańskiego. Jest to jedyne na rynku tak aktualne, obszerne i kompleksowe omówienie całego systemu instytucji polskiego prawa karnego procesowego. System stanowi fundamentalne teoretyczne opracowanie problemów tej dziedziny prawa z uwzględnieniem wszystkich perspektyw patrzenia na poszczególne instytucje procedury karnej. Opracowanie o charakterze systemowym jest czymś więcej niż komentarz, podręcznik czy encyklopedia. Może bowiem służyć jako źródło szczegółowej wiedzy o danej gałęzi prawa, może być wykorzystane jako pomoc w rozwiązaniu konkretnego problemu interpretacyjnego, który pojawia się w praktyce stosowania prawa. Sukcesem niemającym dotąd precedensu jest skupienie wokół idei powstania Systemu Prawa Karnego Procesowego wszystkich bez wyjątku ośrodków uniwersyteckich zajmujących się postępowaniem karnym, a ponadto wielu światłych praktyków: sędziów Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, adwokatów, członków Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. Każdy ośrodek koordynuje prace nad jednym przynajmniej tomem Systemu, a jego redakcję obejmuje ktoś z tego ośrodka. To dzięki temu będzie on - niezależnie od innych wskazywanych już walorów – obrazować stan wiedzy i nauki polskiego prawa karnego procesowego. Część 1 tomu I Zagadnienia ogólne zawiera trzynaście rozdziałów wprowadzających w problematykę prawa karnego procesowego. W doskonałym wprowadzeniu redaktor naukowy Piotr Hofmański wyjaśnił, jakie względy przesądziły o konieczności podjęcia tego tematu i czemu to opracowanie ma służyć. W kolejnych rozdziałach publikacji wyjaśniono pojęcia "system prawa", "system prawa karnego" i "system prawa karnego procesowego" oraz relacje między nimi, scharakteryzowano normy prawa karnego procesowego oraz przedstawiono ich podziały. Wieloaspektowo z różnych perspektyw omówiono również pojęcie "proces karny". Wyjaśniono różnicę między procedurą karną oraz prawem karnym procesowym, ponieważ pojęcia te, choć powszechnie traktowane jako synonimy, nie są jednak tożsame. Jednym z podstawowych elementów w nauce prawa karnego procesowego, pozwalającym na zróżnicowanie poszczególnych odmian i stadiów procesu, jest pojęcie celu procesu, a z określonym celem procesu karnego ściśle łączone jest także pojęcie funkcji. Omówieniu tych zagadnień poświęcono odrębne rozdziały. Charakter prawny (istota) procesu karnego to kolejny temat, którym w pogłębiony sposób zajęto się w tej części tomu I. Jest to tym bardziej istotne, ponieważ dotychczas w nauce prawa karnego procesowego nie przedstawiono teorii wyjaśniającej istoty procesu karnego, jak to uczyniono w odniesieniu do prawa karnego materialnego. Kolejnym ważnym zagadnieniem, gruntownie omówionym w części 1 tomu I, jest przedmiot procesu karnego, czyli kwestia odpowiedzialności prawnej za czyn zarzucany oskarżonemu. W publikacji zaprezentowano historię kształtowania się procesu karnego, i to zarówno w prawie antycznym, jak i na ziemiach Polski aż do współczesności. Ukazano przemiany, jakie na przestrzeni lat zaszły w podejściu do procesu karnego. Zarysowano tendencje rozwoju procesu karnego w XXI wieku i zmiany, jakie czekają nas w prawie karnym procesowym w najbliższym czasie, zapoczątkowane przez nowelizującą Kodeks postępowania karnego ustawę z 27 września 2013 r. (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247). Ukazano rodzaje źródeł prawa karnego procesowego w szerokim rozumieniu i ich rolę ze szczególnym uwzględnieniem wykładni prawa dokonywanej przez orzecznictwo. Wiele uwagi poświęcono usytuowaniu prawa karnego procesowego w ogólnym systemie prawa oraz w systemie prawa karnego, gdyż ma to istotny wpływ na podejście, metodę oraz płaszczyzny badania prawa karnego procesowego. Prawo procesowe przestaje być bowiem postrzegane jako wyłącznie służebny, instrumentalny zespół reguł, podporządkowanych prawu karnemu materialnemu. Tę część kończy rozdział dotyczący konstytucyjnych gwarancji prawa karnego procesowego, w którym przeanalizowano wzajemne relacje między Konstytucją RP a przepisami postępowania karnego zarówno w sferze stanowienia, jak i stosowania prawa.