Porphyreon

Warsztat ceramiczny w starożytnym mieście Porphyreon na wybrzeżu fenickim (współcześnie Jiyeh w Libanie) był badany podczas prac ratunkowych w 2004 roku przez misję CAŚ UW pracującą na stanowiskach Jiyeh i Chhîm. Warsztat ten działał na skalę lokalną, produkując przede wszystkim amfory i naczynia kuchenne. Stanowił on ważny element lokalnej gospodarki od połowy II wieku p.n.e. do VII wieku n.e. Zebrany tam materiał ceramiczny – naczynia i odrzuty produkcyjne – posłużył do przeprowadzenia studiów nad repertuarem form wyrabianych tam naczyń oraz do analiz masy glinianej używanej w tym celu. Te badania pozwoliły poznać drugi na wybrzeżu libańskim, po Berytusie, ośrodek produkcji naczyń ceramicznych działający w okresach hellenistycznym i rzymskim. Monografia prezentująca lokalną produkcję, przedstawia typologiczną i chronologiczną klasyfikację naczyń, a następnie omawia ją w kontekście trendów i zjawisk typowych dla fenickiej produkcji ceramicznej w omawianych okresach. Ogląd produkcji lokalnych warsztatów pozwala wysnuwać nowe wnioski na temat historii starożytnego handlu i rzemiosła w środkowej Fenicji. ****** The pottery workshop in the town of Porphyreon on the Phoenician coast (modern Jiyeh in Lebanon), a site midway between Beirut and Sidon (modern Saida), operated on a local scale, producing mainly amphorae and kitchen vessels. It was an important cog in the wheels of the region’s economy from the middle of the 2nd century BC to the 7th century AD. A Polish–Lebanese rescue project in 2004 probed a Hellenistic and Roman pottery production zone in the town. The assemblage of ceramic vessels and wasters that was recorded supported an extensive study of the local repertory of vessels produced, as well as the clay of which the were made. Porphyreon, thus, became the second, after Berytus, Hellenistic and Roman pottery production site to be excavated on the Lebanese coast, whereas laboratory analyses of the chemical composition of the clay have supplied a key criterion for distinguishing locally made vessels from other ceramic production in Phoenicia. The study presents the ceramic assemblage from Jiyeh, including a typological and chronological classification of the vessels, and discusses the finds in relation to trends and phenomena typical of Phoenician pottery production in the periods in question. The overall picture of local workshop output contributes important insights into the history of ancient trade and craftsmanship in central Phoenicia. A formal examination of the ceramic material, combined with a review of ancient sources, written and other, sheds light on the administrative status of the settlement in the Hellenistic and Roman periods, placing it convincingly in the hinterland of Sidon rather than Berytus. Moreover, it has added a unique small-town perspective to the study of the economy of ancient Phoenicia, based so far chiefly on data from the large urban centres like Sidon, Tyre and Berytus.