Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji

Ta traktująca o pewnym przypadku praca stanowi klasyczne case study. Przypadek gente Rutheni, natione Poloni mieści się równocześnie w dwu przestrzeniach. Pierwsza to paradygmat procesów narodotwórczych w dziewiętnastowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej. Drugi to losy „sierot” po Rzeczypospolitej, nie tylko przecież Obojga Narodów. Trzymając się tego pierwszego, gente Rutheni, natione Poloni, czyli inaczej i piękniej to ujmując: „z krwi ruskiej Polacy”, to efekt długiego procesu biegnącego od akulturacji do asymilacji, który zatrzymał się w pół drogi. Zjawisko to wielostronnie naświetlone przez Adama Świątka jest (...) znakiem, że ewolucja Rusinów w dziewiętnastowiecznej Galicji, może nie wszystkich, może tylko części, mogła potoczyć się w innym kierunku. Jest niewątpliwą zasługą autora, że dostrzegł taką możliwość i taki moment dziejowy. Pozbawiony wyraźnych konturów i kształtu, słabo skontrastowany, z rozmytą chronologią – stał się przedmiotem jego wnikliwych dociekań. Ich rezultat jest znakomity. Warto przy tym zauważyć, że lektura pracy zachęca do refleksji, a niekiedy także dyskusji z autorem. W mojej ocenie zwiększa to jeszcze jej wartość. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Gąsowskiego Książka Adama Świątka ma szansę stać się ważną pozycją w historiografii polskiej. Dotyczy ciągle jeszcze niedostatecznie rozpoznanej problematyki badawczej, imponuje rzetelnością badań i przekonującymi wnioskami, które wypływają z doskonałej znajomości źródeł i literatury przedmiotu. Cechuje ją dobry warsztat badawczy. (...) Nie ulega wątpliwości, że książka Adama Świątka, która zawiera szereg nowych ustaleń i znacznie poszerza naszą wiedzę o Rusinach narodowości polskiej w Galicji, będzie często wykorzystywana przez badaczy, cytowana i uwzględniana w dydaktyce uniwersyteckiej. Nie sposób wyobrazić sobie przyszłych prac o podobnym zakresie bez jej znajomości (...). Z recenzji prof. dr hab. Jadwigi Hoff