Edukacja religijna dziecka w wieku przedszkolnym w kontekście wybranych koncepcji pedagogicznych

Edukacja religijna dziecka w wieku przedszkolnym – po powrocie lekcji religii do szkół i przedszkoli publicznych (1 września 1990 roku) – zgodnie z zaleceniem Dyrektorium katechetycznego Kościoła katolickiego w Polsce wpisuje się, w działania dydaktyczno – wychowawcze współczesnego przedszkola. Stanowi ona fundament religijnego wychowania, określanego jako inicjacja w życie wiarą zaszczepioną na chrzcie świętym. Jej realizacja dokonuje się w środowisku rodzinnym, przedszkolnym i parafialnym. W edukacji religijnej przedszkolaka szczególne znaczenie ma współpraca katechety z rodziną. Dzięki rodzinie i relacjom z najbliższymi (rodzicami, dziadkami, opiekunami) kształtują się w dziecku podstawy zaufania do siebie i innych osób. Kontakty dziecka z najbliższym środowiskiem sprzyjają budowaniu jego wewnętrznego świata wartości i nabywaniu wzorców osobowych. Poprzez identyfikację i naśladowanie najbliższych osób z otoczenia przedszkolak kształtuje w sobie pierwsze postawy moralne oraz przyswaja sobie normy i zasady postępowania. Skuteczność edukacji religijnej przedszkolaka jest w dużym stopniu zależna od współpracy wszystkich środowisk wychowawczych, czyli rodziny, przedszkola, Kościoła. Dyrektorium ogólne o katechizacji podkreśla konieczność podejmowania przez katechetów działań, które sprzyjają wszechstronnemu rozwojowi dziecka . Dlatego edukację religijną w przedszkolu należy powiązać z wychowaniem ogólnym, korelując działania dydaktyczno – wychowawcze, podejmowane przez katechetów z procesem humanizacji i wielorakiego rozwoju dziecka. W tej właśnie edukacji szczególne miejsce zajmuje rozwój osobowości dziecka i kształtowanie postaw religijnych. Za ważne uznaje się również odwoływanie do naturalnych doświadczeń dziecka takich, jak: poczucie miłości, akceptacji, bezpieczeństwa, zaufania oraz nawiązywania przyjaznych relacji z innymi osobami. Nagromadzone przez dziecko doświadczenia spełniają ważną rolę w nawiązywaniu osobowej relacji z Bogiem, w kształtowaniu postawy zaufania wobec Boga, w formacji postaw społecznych i moralnych, opartych na wierze i odkrywania religijnych motywów działania . Edukacja religijna dziecka w wieku przedszkolnym wynika z uwarunkowań rozwojowych wychowanka. Zgodnie z zasadą wierności Bogu i wierności człowiekowi w tej edukacji ma miejsce korelacja aspektów teologicznych i antropologicznych. Następuje też łączenie wychowania ludzkiego z wychowaniem chrześcijańskim. Katechetycy zajmujący się katechezą dziecka w przedszkolu tacy, jak: np. Zbigniew Marek, Władysław Kubik, Jan Szpet, postulują, aby poważnie potraktować zarówno zadania stojące przed katechezą przedszkolną, jak i adresata katechezy – dziecko w wieku przedszkolnym. Oznacza to, że w wychowaniu do wiary należy uwzględniać indywidualne uwarunkowania i możliwości rozwojowe wychowanka oraz jego sposób myślenia, rozumowania i działania, a także poziom jego gotowości na przyjmowanie prawd religijnych . Istnieje więc potrzeba korzystania z osiągnięć psychologii rozwojowej, i psychologii religii, a także z nauk pedagogicznych . Przedmiotem katechezy w przedszkolu trzeba bowiem uczynić treści i pojęcia religijne, które dziecko jest w stanie przyjąć odpowiednio do swoich możliwości percepcyjnych. Zaleca się też wykorzystanie metod i pomocy dydaktycznych wypracowanych w dydaktyce ogólnej. Podstawowe dokumenty katechetyczne zwracają uwagę na znaczenie różnych metod w przekazie wiary. Postulują, aby katecheci w edukacji religijnej dziecka w wieku przedszkolnym stosowali aktualne sposoby pracy wymagane w pedagogice.