Szychtownica

Wydanie IV, rozszerzone Szychtownica to zeszyt, w którym sztygarzy odnotowują dniówki każdego górnika. Zapisy są tak ułożone, że po miesiącu można zorientować się: kto, co, kiedy robił i wycenić poszczególne zadania. Na tej podstawie oblicza się wynagrodzenie. W roku 1983 założyłem sobie również zeszyt, w którym przez kilka lat notowałem dialogi, spostrzeżenia i refleksje. Ale nie po to, żeby oceniać i nie po to, żeby wynagradzać. Interesowało mnie nade wszystko, jacy naprawdę są ci górnicy jako tacy i jaki jestem ja sam wtedy, gdy jestem górnikiem. Zapisywałem więc, co w pracy mówią hajerzy, co robią, gdy pracują, i co robią, gdy nic nie robią. Przystępując do tego dzieła, nie przypuszczałem nawet, że stanę się kronikarzem ginącej cywilizacji podziemnego świata. Dziś, fedrując w pokładach notatek, czuję się jak geolog, odnajdujący w bryłach węgla skamieniałe ślady bujnego niegdyś życia. Świata i życia, którego powoli coraz bardziej... nie ma. A to, co zobaczyłem, usłyszałem, czego dotknąłem – wiernie opisuję w mojej małej szychtownicy, przechodząc z górnikiem przez podziemia kopalni, wyjeżdżając z nim na powierzchnię i kąpiąc się w łaźni. Zapraszam tedy na profesjograficzną wyprawę do najgłębszego i najodleglejszego przodka. I może jeszcze dalej – aż do głębi górniczej duszy, bo dopiero taki cel usprawiedliwia prawdę nagą, wolną od wszelkiej służebności. A na końcu i tak natrafimy na „Śląski Problem Numer 1”, wobec którego zgasną wszelkie spory.