Jan z Tęczyna

Jan z Tęczyna. Powieść historyczna (powstała w latach 1821-1823, czytana fragmentami w salonie wdowy po S.K. Potockim, wyd. w Warszawie 1824-1825). Niemcewicz nakreślił tu panoramiczny obraz czasów Zygmunta Augusta, w centrum stawiając postać Jana Chrzciciela Tęczyńskiego, znanego wczęśniej głównie z poematu Jana Kochanowskiego, zmarłego w 1563 roku w duńskim więzieniu. Autor czerpał z wielu wzorów: sięgnął do powieści scottowskiej - stąd splecenie fikcji literackiej z historią i drobiazgowe opisy. Wątki miłosne opisane są w konwencji romansu sentymentalnego, natomiast towarzyszący głównemu bohaterowi grand hiszpański jest wzorowany na postaciach Cervantesa, Z kolei opowiadając historię obłąkanego Eryka XIV, Niemcewicz buduje przejrzystą paralelę z rządami wielkiego księcia Konstantego w Królestwie.