Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Tom 24, Obozy pracy przymusowej

Tom zawiera dokumenty dotyczące obozów pracy przymusowej dla Żydów i ilustruje niemiecką politykę wykorzystania żydowskiej siły roboczej na podbitych terenach. Są to głównie relacje uczestników wydarzeń, uzupełniają je dokumenty urzędowe, w tym oficjalne sprawozdania Żydowskiej Samopomocy Społecznej, Jointu i warszawskiej Rady Żydowskiej ds. obozów. Dokumenty obejmują zasadniczo okres lato 1940–lato 1941, kiedy tymczasowe obozy pracy były masowo zakładane przez Niemców, a Judenraty wypracowywały metody poboru robotników oraz opieki nad nimi. Obozy te były powoływane na krótki czas dla wykonania konkretnych zadań melioracyjnych czy budowlanych. Z tego powodu zgromadzone w tomie dokumenty w odniesieniu do wielu obozów są jedynym źródłem do badania ich historii. Czytelnik znajdzie w książce bogatą dokumentację dotyczącą dramatycznych warunków bytowych w obozach, brutalności strażników i wysokiej śmiertelności żydowskich robotników. Udokumentowane są wysiłki rad żydowskich oraz Żydowskiej Samopomocy Społecznej niesienia pomocy uwięzionym. Zdecydowana większość materiału to relacje osobiste robotników oraz żydowskich urzędników, dokumentujące „od środka” gehennę Żydów w obozach pracy. Tom składa się z dwóch części. W pierwszej znalazły się dokumenty „przekrojowe”, odnoszące się do wielu miejscowości z różnych dystryktów, oraz takie, które opisują zagadnienia wstępne (m.in. łapanki do obozów). Część druga prezentuje dokumenty w porządku administracyjno-geograficznym. Z oczywistych względów przeważają relacje dotyczące miejsc, w których pracowali Żydzi warszawscy. Najwięcej relacji pochodzi z kompleksu obozów tymczasowych: bełżeckiego, chełmsko-włodawskiego, kampinoskiego oraz z Wilgi (pow. Garwolin). Są to zatem te obozy, które przyniosły najkrwawsze żniwo, o najtrudniejszych warunkach, co zostało gruntownie udokumentowane na kartach relacji. Liczba relacji obozowych na tle innych dokumentów z ARG (ponad 80 jednostek archiwalnych) odzwierciedla wagę problemu dla społeczności żydowskiej tego czasu i dokumentuje zasadniczy wpływ, jaki na życie Żydów miał bezwzględnie egzekwowany przymus pracy na rzecz Niemców. Do książki dołączona jest płyta zawierająca zeskanowane oryginały opublikowanych dokumentów. ****** The Ringelblum Archive. Volumen 24. Labour Camps This volume illustrates the working and living conditions of the Jewish forced labourers in the labour camps. The testimonies refer mainly to the years 1940–1942 and to the places where Warsaw Jews worked: Bełżec, Chełm–Włodawa, Kampinos, Wilga, Łowicz and Drewnica. Part one of the volume features documents about the early stages of staying in the camps (roundups, medical examination before deportation to the camps, etc.) or general issues, while part two contains descriptions of individual camps. The testimonies are completed by some official German and Jewish documents.