Ukraina wobec Rosji. Studium zależności

Prezentowana praca z jednej strony szczegółowo omawia relacje Federacji Rosyjskiej i Ukrainy, wykorzystując instrumentarium nauki o stosunkach międzynarodowych, w szczególności zaś podejścia badawcze zajmujące się problematyką zależności, z drugiej zaś ─ weryfikuje przydatność tych ostatnich do analizy współczesnych stosunków międzynarodowych. Ramy chronologiczne pracy obejmują zasadniczo lata 1991-2012, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po "pomarańczowej rewolucji" na Ukrainie w 2004 roku. Relacje ukraińsko-rosyjskie były niejednokrotnie przedmiotem zainteresowania politologów, niemniej do tej pory w Polsce na gruncie nauki o stosunkach międzynarodowych nie powstała rozprawa poświęcona wszechstronnej analizie zależności łączących oba państwa. Mimo, że od rozpadu ZSRR minęło 20 lat, Ukraina wciąż pozostaje w istotnym stopniu zależna od Rosji. Zależność ta widoczna jest w sferze systemu politycznego, gospodarki, bezpieczeństwa i obrony, społeczeństwa, kultury oraz polityki zagranicznej. Istniejąca sytuacja jest następstwem uwarunkowań historycznych (długotrwała przynależność ziem ukraińskich do państwa rosyjskiego, a następnie radzieckiego), polityki Federacji Rosyjskiej oraz postawy samej Ukrainy. Uzależnienie od Rosji przynosi doraźne korzyści ukraińskim elitom politycznym i gospodarczym oraz w bardziej ograniczonym zakresie społeczeństwu. Jednocześnie jednak pociąga za sobą szereg niekorzystnych konsekwencji - utrudnia demokratyzację systemu politycznego, zreformowanie gospodarki i budowę nowoczesnego narodu, sprzyja utrwaleniu podziałów regionalnych i oddala perspektywę integracji Ukrainy z NATO i Unią Europejską.